Rewolta z 968 roku: Bunt przeciwko dominacji Tolteków w Teotihuacan, Królestwo Teotihuacán.

968 rok był przełomowym momentem w historii Mezoameryki, a konkretnie w rozwoju cywilizacji prekolumbijskiej zamieszkującej obszar dzisiejszego Meksyku. W tym właśnie roku wybuchła rewolucja w Teotihuacán, dawnym wielkim mieście o ogromnym znaczeniu politycznym, religijnym i ekonomicznym. Bunt przeciwko dominacji Tolteków, którzy kontrolowali większość terenów Mezoameryki w X wieku, miał głębokie przyczyny, a jego skutki odczuwalne były przez wiele lat.

Aby zrozumieć kontekst rewolucji z 968 roku, musimy cofnąć się o kilka wieków wcześniej. Teotihuacán, założony prawdopodobnie w III wieku p.n.e., stał się potężnym ośrodkiem handlu i kultury. Miasto było znane ze swoich imponujących budowli, takich jak Piramida Słońca i Piramida Księżyca, a także z rozwiniętych systemów nawadniania i rolnictwa.

W VI wieku n.e., Teotihuacán zaczął tracić na znaczeniu. Przyczyny tego upadku nie są do końca jasne, ale historycy spekulują o różnych czynnikach, takich jak konflikty wewnętrzne, epidemie lub zmiany klimatyczne. Bez względu na przyczynę, upadek Teotihuacán stworzył próżnię polityczną, którą wykorzystał nowy gracz: Toltecki.

Tolteki, pochodzenia niejasnego, byli wojowniczym ludem, który w X wieku zdominował większość Mezoameryki. Ich stolicą było miasto Tula, położone na północ od Teotihuacán. Tolteki narzucili swój wpływ na wiele miast i krain, w tym na ocalałe fragmenty Teotihuacán.

Dominacja Tolteków nie była jednak bezproblemowa. Mieszkańcy podbijanych terenów często buntowali się przeciwko ich panowaniu. Tak też było w przypadku Teotihuacán.

Przyczyny buntu były złożone. Do głównych należały:

• Wyzysk ekonomiczny: Tolteki nakładali wysokie daniny na ludność Teotihuacán, co prowadzało do ubóstwa i zniechęcenia.
• Ucisk religijny: Toltecy próbowali narzucić swoje bóstwa i rytuały mieszkańcom Teotihuacán, którzy byli przywiązani do swoich własnych tradycji religijnych.

Bunt wybuchł w 968 roku. Mieszkańcy Teotihuacán podnieśli bunt przeciwko Toltekom, a walkom przewodzili lokalni przywódcy. Bunt początkowo odnosił sukcesy: powstańcy zdobyli kontrolę nad częścią miasta i zmusili Tolteków do wycofania się.

TymczasemTolteki, nie pozostawiając sprawy bez reakcji, zebrali silne siły i rozpoczęli kontratak. Po kilku miesiącach walk, bunt został stłumiony. Wiele osób straciło życie, a Teotihuacán ponownie znalazł się pod kontrolą Tolteków.

Konsekwencje Rewolucji z 968 roku:

Pomimo porażki, rewolucja z 968 roku miała dalekosiężne konsekwencje:

• Wzrost świadomości narodowej: Bunt ukazał mieszkańcom Teotihuacán, że mogą się przeciwstawić dominacji obcego ludu. To doświadczenie pielęgnowało ducha niezależności i miało wpływ na późniejsze ruchy wyzwolenia w Mezoameryce.
• Zmiana relacji między Toltekami a podbitymi ludami: Porażka buntu zmusiła Tolteków do zmiany swojej polityki wobec podbitych ludów. Stali się bardziej ostrożni i zaczęli stosować łagodniejsze metody rządzenia.

Rewolta z 968 roku była ważnym wydarzeniem w historii Mezoameryki. Pokazała, że dominacja militarna nie zawsze gwarantuje trwały panowanie. Jednocześnie ujawniła siłę ducha ludzkiego i jego zdolność do walki o wolność.

Okres	Wydarzenie	Skutki
IX w.	Upadek Teotihuacán	Powstanie próżni politycznej
X w.	Dominacja Tolteków	Wyzysk ekonomiczny i ucisk religijny w Teotihuacán
968 rok	Rewolta przeciwko Toltekom	Stłumienie buntu, wzrost świadomości narodowej

Dalsze Badania:

Aby pogłębić wiedzę na temat rewolucji z 968 roku i jej kontekstu historycznego, warto sięgnąć po prace:

• Michael E. Smith, The Aztecs, Blackwell Publishing (2006).
• Robert J. Sharer, Ancient Maya, Stanford University Press (2006).